خلاصه تغییرات قانونی جدید
طبق بند ج ماده ۴ قانون برنامه پنج‌ساله هفتم، سازمان ثبت اسناد و املاک مکلف است تا دفاتر تجاری فیزیکی را با سامانه دفاتر تجاری الکترونیکی جایگزین کند. این تغییر پس از ۹۴ سال از تصویب قانون تجارت (۱۳۱۱)، از ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ به صورت دائمی اجرایی می‌شود.
جدول زمانی اجرای سامانه دفاتر الکترونیکی
| رویداد | تاریخ | توضیحات |
|---|---|---|
| آغاز آزمایشی سامانه | ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ | دسترسی ۱۵ روزه برای آشنایی مؤدیان |
| حذف اطلاعات آزمایشی | ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ | پایان دوره تست |
| شروع رسمی سامانه | ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ | بارگذاری دائمی داده‌ها |
۳ سوال کلیدی درباره اجرای این طرح
۱. چرا برای تغییر قانونی ۹۴ ساله فقط ۱۵ روز مهلت داده شده؟
-
قانون برنامه هفتم در خرداد ۱۴۰۳ تصویب شد، اما سامانه تا پایان ۱۴۰۳ رونمایی نشد.
-
انتقاد اصلی: عدم فرصت کافی برای آموزش مؤدیان و رفع ایرادات فنی.
۲. چرا سازمان امور مالیاتی به جای اصلاحات ساختاری، صرفاً روی سامانه‌ها تمرکز کرده؟
-
مثال نقض: طبق بند ت ماده ۲۷ قانون برنامه هفتم، ایجاد مراکز دادرسی مستقل مالیاتی الزامی است، اما هنوز محقق نشده.
-
انتقاد: اولویت‌دهی به پروژه‌های کم‌هزینه (مانند ساخت سامانه) به جای حل مشکلات بنیادی مانند دادرسی مالیاتی.
۳. آیا الکترونیکی‌سازی دفاتر تجاری واقعاً ضروری است؟
-
نقد به عملکرد گذشته: سامانه‌هایی مانند پایانه فروشگاهی و مؤدیان هنوز به اهداف اصلی خود (مانند کاهش فاکتورفروشی) نرسیده‌اند.
-
پیشنهاد جایگزین: اصلاح قانون تجارت به جای الکترونیکی‌سازی صرف.
چالش‌های پیش‌روی مؤدیان
⚠️ ابهام در فرآیند بارگذاری:
-
زمانبندی گزارش‌ها، نحوه اصلاح خطاها و جریمه‌های احتمالی.
⚠️ ریسک فنی:
-
اجرای سامانه‌های ناقص بدون مشورت با کارشناسان حوزه فناوری.
⚠️ سناریوی تکراری:
-
صدور بخشنامه‌های متعدد برای رفع ابهام + بخشودگی‌های مکرر.
پرسش‌های متداول (FAQ)
❓ آیا استفاده از سامانه جدید اجباری است؟
➡️ بله. از ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۴، تمامی دفاتر تجاری باید به صورت الکترونیکی ثبت شوند.
❓ جریمه عدم استفاده از سامانه چیست؟
➡️ هنوز جزئیات جریمه‌ها اعلام نشده، اما پیش‌بینی می‌شود مشابه سایر تخلفات مالیاتی (۲۰% تا ۱۰۰% مالیات معوقه) باشد.
❓ آیا آموزش‌هایی برای استفاده از سامانه ارائه می‌شود؟
➡️ فعلاً تنها راهنمای متنی در دسترس است. پیشنهاد می‌شود از وبینارهای آموزشی سازمان استفاده کنید.