حقوق و مزایای کارگران در ایران: نگاهی ویژه به اضافه کاری، تعطیلات و نوبت کاری

• این موضوع به صورت جامع به تمام مباحث مطرح شده در متن می‌پردازد و برای کارگران و کارفرمایان به عنوان یک راهنمای کامل می‌تواند مفید باشد.

• تعطیلی کاری چیست و چطور محاسبه می شود؟

تعطیلی کاری مفهومی نیست که به طور مشخص از این عبارت در قانون کار برای آن یاد شده باشد، اما در عموم چنین مفهومی عرف است. در ماده 63 قانون کار اعلام شده که تعطیلات رسمی تقویم کشور و 11 اردیبهشت که روز کارگر است برای کارگران تعطیل است و باید مزد آن ها برای این روزهای تعطیل پرداخت شود.

طبق قانون کار، اگر کارگر در روز تعطیل رسمی کار کند و به جای آن روز دیگری برای او تعطیلی با حقوق در نظر گرفته نشود، ساعات کار وی از میزان مقرر فراتر رفته و به عنوان اضافه کاری محسوب می شود.

• جمعه کاری چیست و چه تفاوتی با تعطیلی کاری دارد؟

طبق ماده 62 قانون کار، جمعه جزو روزهای تعطیل هفتگی کارگران است و در صورتی که نیاز باشد در روز جمعه نیز کار انجام شود باید برای ساعات کار جمعه فوق العاده 40 درصدی در نظر گرفته شود. جمعه روز خانواده است، بنابراین مزایای آن نسبت به تعطیلی کاری بیشتر است. در واقع در جمعه کاری علاوه بر فوق العاده اضافه کاری باید فوق العاده جمعه کاری نیز دریافت کنید.

برای مثال اگر کارگری در روز تعطیل رسمی کار کند و در روز جمعه نیز کار کند بابت روز تعطیل رسمی 140 درصد (اضافه کاری) و بابت روز جمعه کاری 180 درصد (اضافه کاری و جمعه کاری) دریافت می کند.

• شب کاری چیست و چطور محاسبه می شود؟

شب کاری نیز یکی از انواع اضافه کاری محسوب می شود که به کار کردن در ساعات شبانه گفته می شود. شب کاری از ساعت 22 تا 6 صبح محاسبه می شود. مطلب از کانال تلگرام خانه حسابداری میباشد. نحوه محاسبه شب کاری نیز به این صورت است که بابت هر ساعت کار در شب علاوه بر دستمزد ساعت کاری عادی، 35 درصد اضافه مزد نیز تعلق می گیرد. البته شب کاری تنها به کاگران و کارمندان غیر نوبتی تعلق می گیرد.

• با مفهوم نوبت کاری هم آشنا شوید

نوبت کاری نیز به کار در ساعات مختلف شبانه روز ارتباط دارد که فرمول محاسبه آن ها به این شرح است:

در صورتی که نوبت کاری بین صبح و عصر قرار گیرد 10 درصد اضافه بر دستمزد ساعت کار عادی تعلق می گیرد.

در صورتی که نوبت کاری بین صبح و عصر و شب و باشد، 15 درصد اضافه بر دستمزد ساعت کاری عادی تعلق می گیرد.

در صورتی که نوبت کاری بین صبح و شب یا عصر و شب قرار بگیرد نیز 22 درصد اضافه بر دستمزد ساعت کاری تعلق می گیرد.

• شرایط محاسبه اضافه کاری

به یاد داشته باشید که اضافه کاری امری اختیاری برای کارگر است و تنها در صورت موافقت امکان اجرای آن وجود دارد. در صورت موافقت کارگر یا کارمند، باید با شرایط ذکر شده در قانون و پرداخت 40 درصد اضافه بر مزد عادی حقوق کارگر یا کارمند پرداخت شود.

شرایط محاسبه اضافه کاری به این صورت است که اضافه کار تنها زمانی مورد محاسبه قرار می گیرد که ساعات کار موظفی تکمیل شده باشد. اگر میزان ساعات اضافه کاری در طول ماه بیشتر از ساعات کاری باشد که کارگر موظف به انجام آن است، میزان اضافه آن مورد محاسبه قرار نمی گیرد.

• نحوه محاسبه اضافه کاری (بر حسب ساعت)

برای محاسبه هر ساعت اضافه کاری ابتدا باید دستمزد هر ساعت کار را محاسبه کنید. در این صورت اگر 40 درصد از دستمزد هر ساعت کار معمولی را به دستمزد یک ساعت کار اضافه کنید، این مبلغ همان دستمزدی است که برای هر ساعت اضافه کاری به کارگر تعلق می گیرد. بنابراین نحوه محاسبه اضافه کاری برای هر ساعت در نظر گرفتن 40 درصد از دستمزد یک ساعت کار عادی بعلاوه دستمزد یک ساعت کار است.

به فرض مثال اگر برای هر ساعت 100 هزارتومان دستمزد دریافت کنید، میزان دستمزد شما برای یک ساعت اضافه کار 140 هزارتومان خواهد بود